Πέμπτη 18 Ιουλίου 2013

Σκόρπιες σκέψεις καλοκαιρινού μεσημεριού

Καλοκαιράκι, και η ζωή κυλάει απλά (summertime, and the living is easy που λέει και το τραγούδι). Γονείς και παιδιά απαλλαγμένοι από την καθημερινότητα του σχολείου, πρωινά ξυπνήματα, μαθήματα, εξωσχολικά, μέσα σε μια ραστώνη διακοπών, χαλαρής κοινωνικότητας, γενικού ρεμπελιού.

Παρατηρώ τον περίγυρο: οι γονείς που ακόμα εργάζονται ψάχνουν απεγνωσμένα για φτηνές λύσεις «φύλαξης» των παιδιών τους: δημιουργική απασχόληση οργανωμένη από τον τοπικό δήμο, επιδοτούμενες κατασκηνώσεις, παπουδογιαγιάδες στο χωριό, ακόμα και τα ίντερνετ καφέ της γειτονιάς παίζουν σαν απασχόληση. Είναι πολλοί οι γονείς που κάνουν βάρδιες ο ένας με τον άλλον «ποιος θα κρατήσει τα παιδιά». Δεν πάνε πολλά χρόνια που βρισκόμουν κι εγώ  στην ίδια θέση! Διαβάζω στα διάφορα φόρουμ που είμαι μέλος για τη δυσκολία που ανακύπτει στους γονείς το καλοκαίρι «που έχουν να περάσουν πολλές ώρες με τα παιδιά τους», τις συγκρούσεις, την κούραση, τον θυμό που βγαίνει εκατέρωθεν σε κάθε ευκαιρία – είναι οι γονείς που ζητούν ιδέες πώς να απασχολήσουν τα παιδιά τους, τι κρυστάλλους ή ανθοϊάματα να πάρουν για να τα βγάλουν πέρα (με τα παιδιά τους), που ψάχνουν δραστηριότητες μέσα στην πόλη «για να μη βαριούνται τα παιδιά» (αλλά και οι ίδιοι). Εχω βρεθεί κι εγώ  στην ίδια θέση, ξέρω. Και σκέφτομαι την αφύσικη ζωή μας: αστοί χωρίς άλλες ασχολίες πέρα από τις κλασικές εγκεφαλικές (σινεμά, ίντερνετ, άντε λίγη λογοτεχνία, καφέδες με φίλους, καμιά καλοκαιρινή συναυλία) δραστηριότητες που χρειάζονται ελάχιστη ως καθόλου σωματική κίνηση. Αυτή είναι η ζωή  στην πόλη, που μάθαμε να μας αρέσει.


Πριν λίγες εβδομάδες, παρατηρούσα μία οικογένεια αλλοδαπών, που ήρθε σ’ ένα ορεινό χωριό της Αχαϊας να παρακολουθήσει ένα σεμινάριο αειφόρου καλλιέργειας (περμακουλτούρας) μαζί με το 6χρονο κοριτσάκι τους. Εμεναν σε μία μικρή σκηνή, δεν είχαν φέρει άλλα παιχνίδια πέρα από το αρκουδάκι της μικρής. Οι Ελληνες του σεμιναρίου εντυπωσιαστήκαμε – το κοριτσάκι «δεν ακούστηκε» όλο το 10ήμερο: κυκλοφορούσε μόνο του και άνετο ανάμεσα στα ζώα του κτήματος, συνάπτοντας σχέσεις εγγύτητας μαζί τους, η οικογένεια λειτουργούσε αρμονικά με τους δύο γονείς να εναλλάσσονται στη φροντίδα και στο χρόνο τους μαζί της, πότε-πότε συμμετείχε στα τεκταινόμενα της ομάδας μαζί τους. Ούτε φόβος, ούτε βαρεμάρα, ούτε θυμός, ούτε διδακτισμός, ούτε άγχος – μόνο υπομονή, τρυφερότητα, δημιουργία σχέσεων, περιέργεια, παιχνίδι με πλάσματα της πραγματικής ζωής.


Και βέβαια, μέσα στις μέρες αυτές, σκέφτομαι το σχολείο και τους λειτουργούς του. Το σύστημα που αποστελεχώνεται, το σύστημα που καταρρέει, το σύστημα που μας ταλαιπωρεί. Η παιδεία είναι υπό διωγμό, κάποιοι θα πούν και ανύπαρκτη: η εκπαιδευτική ύλη (το αναλυτικό πρόγραμμα) επιλέγεται για μαζική κατανάλωση, και όχι με βάση τις ανάγκες του κάθε νέου ανθρώπου για αξιοποίηση των ταλέντων,  των κλίσεων και του  δυναμικού του. Οι εκπαιδευτές, καλοπροαίρετοι (στις περισσότερες των περιπτώσεων), κουρασμένοι, ανασφαλείς, θυμωμένοι ή αδιάφοροι, έχουν (στις περισσότερες, πάλι, των περιπτώσεων) ελλιπή εκπαίδευση και αμνησία ως προς το πώς είναι να είσαι παιδάκι, προέφηβος ή έφηβος, υπηρετούν ένα σύστημα που θέλει τα παιδιά «ήσυχα, υπάκουα, και καλούς απομνημονευτές». 


Τα σχολεία ως κτίρια, πάλι, είναι τετράγωνα κτίρια με πίνακες (διαδραστικούς, πράσινους ή μαύρους – δεν έχει σημασία) καρέκλες και θρανία, άντε και κανα γυμναστήριο, άντε και κανα προαύλιο με 2-3 κακοποιημένους θάμνους. Κάποια κτίρια βάφονται με ωραία χρώματα, επενδύονται και με ωραίες εικόνες, αλλά εάν εξαιρέσουμε τις κάποιες κλειδωμένες πόρτες, και τα «σωφρονιστικά καταστήματα» της χώρας μας έτσι κάπως είναι. 

Για να είμαστε δίκαιοι στην επιλογή μας θα κάνουμε ένα τεστ: όλοι σκαρφαλώστε επάνω στο δέντρο!
"Ολοι μας είμαστε μεγαλοφυίες. Αλλά αν κρίνουμε ένα ψάρι από την ικανότητά του να σκαρφαλώνει  στα δέντρα, θα περάσει την υπόλοιπη ζωή του πιστεύοντας οτι είναι χαζό" Α. Αϊνστάιν

Η νοοτροπία (στη συντριπτική πλειοψηφία των σχολείων) είναι διαχωριστική: «εμείς και αυτοί», τόσο από την πλευρά των εκπαιδευτών όσο και από την πλευρά των εκπαιδευόμενων, και εξουσιαστική: οι εκπαιδευόμενοι έχουν σαφώς λιγότερα δικαιώματα από τους εκπαιδευτές, ακολουθούν κανόνες στους οποίους ουδέποτε συναίνεσαν, και θεωρούνται ‘μικροί’ με ότι αυτό συνεπάγεται… Η διαχωριστική και εξουσιαστική νοοτροπία διαπερνά τους πάντες, και χωρίζει τα παιδιά σε καλά και κακά, καλούς και κακούς μαθητές, έξυπνους και μπουμπούνες, προβληματικούς και χαρισματικούς, μεγάλους και μικρούς, πλούσιους και φτωχούς, ντόπιους και αλλοδαπούς – και αντί η διαφορετικότητα να γίνεται ευκαιρία για αξιοποίηση δυναμικού, γίνεται ευκαιρία για τιμωρία, καταστολή, και αποβολή από το σύστημα όσων δεν χωράνε στο περίφημο κρεββάτι του Προκρούστη… Χμ. Μας αρέσει αυτό; Προάγει τη συνεργασία, την ειρήνη, τη μάθηση, τη γνώση; Γιατί συναινούμε όλοι να συμμετέχουμε σε αυτό;


Και συνεχίζω να αναρωτιέμαι: τι θέλουμε τελικά σαν άνθρωποι; Πώς θέλουμε να ζούμε; τι θέλουμε για τα παιδιά μας; Στο πρώτο πληθυντικό έφτασα μέσα από το πρώτο ενικό (τι θέλω εγώ από τη ζωή, πώς θέλω να ζω, τι θέλω για τα παιδιά μου). Πιλατεύοντάς το μέσα στο μυαλό μου, πηγαίνοντάς το όλο και παραπέρα στον ελάχιστο κοινό παρονομαστή, φτάνω στο εξής. Ολοι θέλουμε να είμαστε ευτυχισμένοι, όλοι επιδιώκουμε να έχουμε αφθονία (αγαθών, ωραίων στιγμών, γνώσης, ερεθισμάτων για περαιτέρω εξέλιξη, αγάπης και αποδοχής), όλοι θέλουμε να κάνουμε πράγματα ωραία, ευχάριστα, δημιουργικά που να μας γεμίζουν, όλοι θέλουμε να είμαστε με κάποιον τρόπο χρήσιμοι μέσα στην κοινότητά μας ή στον κόσμο, όλοι θέλουμε να έχουμε αρμονικές αγαπητικές σχέσεις με τους γύρω μας... Ισως να κρίνω εξ ιδίων τα αλλότρια (όπως συχνά μου λένε), αλλά εγώ αυτά ακούω χρόνια τώρα από τους πιο διαφορετικούς ανθρώπους που συναντώ.

Τα παλιά καλά χρόνια λεγόταν ονειροπόληση, σήμερα το λένε σύνδρομο ελλειματικής προσοχής

 Τι είναι αυτό που μας κάνει να συντηρούμε ακόμα ένα σύστημα που δεν μας βοηθά να είμαστε ευτυχισμένοι, που μας αποτρέπει από το να εκδιπλώσουμε το εσωτερικό μας δυναμικό και τα ιδιαίτερά μας χαρίσματα; (Είμαι πεποισμένη οτι όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται με χαρίσματα και ταλέντα, αλλά δεν αναγνωρίζονται από γονείς και σύστημα και  θάβονται άδοξα...) Τι είναι αυτό που μας κάνει να συμμορφωνόμαστε "προς τας υποδείξεις" ενός συστήματος που μας ευνουχίζει και μας ασκεί έλεγχο σε κάθε μας σκέψη ή δραστηριότητα που δεν ταιριάζει με τις δικές του παραμέτρους; Μήπως ήρθε η ώρα να το ξανασκεφτούμε; Μήπως ήρθε η ώρα να το αλλάξουμε;

Εάν ήμουν προορισμένη να μου ασκούν έλεγχο, θα  γεννιόμουν με οδηγίες χρήσεως και τηλεκοντρόλ.








7 σχόλια:

  1. υπάρχουν και κάποιοι όμως που διψάνε για εξουσία και χρήματα, εμμέσως-ίσως δεν άπτονται του κύκλου μας, αλλά υπάρχουν, και τίποτε πιο εκμαυλιστικό από την δίψα για προβολή, δύναμη και εξουσία

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. ...αν υπάρχουνε, λέει!!!
      Απλά νομίζω οτι η δίψα για προβολή είναι η δίψα να αναγνωριστεί κάποιος για κάτι σημαντικό που κάνει, η δίψα για χρήματα είναι η ανάγκη για αφθονία, και η δίψα για εξουσία είναι μία (διεστραμμένη) ανάγκη για να είναι κάποιος ηγέτης ή διαχειριστής καταστάσεων... Είμαι σίγουρη οτι κάποιο χάρισμα κρύβεται (πολύ επιτυχώς) πίσω από όλα αυτά, που εάν αναγνωριζόταν και εκδιπλωνόταν με υγιή τρόπο, δεν θα είχαμε τη διαστροφή που περιγράφεις... Λέω εγώ τώρα...

      Διαγραφή
  2. Δεν εχω ξαναβρεθεί εδώ, δεν σε έχω ξαναδιαβάσει, πάντως αυτό που μόλις διάβασα με άφησε άφωνη από άποψη ταύτισης απόψεων. Κάτι μου λέει πως πολλοί θα ταυτιστούν...το θέμα ειναι..γιατί δεν κάνουμε τιποτα?

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. έλα μου ντε!
      μήπως δεν έχουμε πεισθεί για τη δύναμή μας;

      Διαγραφή
  3. "Τι είναι αυτό που μας κάνει να συμμορφωνόμαστε "προς τας υποδείξεις" ενός συστήματος που μας ευνουχίζει και μας ασκεί έλεγχο σε κάθε μας σκέψη ή δραστηριότητα που δεν ταιριάζει με τις δικές του παραμέτρους;"

    Ίσως επειδή έχουν ελαχιστοποιηθεί, σε τραγικό μάλλον σημείο, οι εναλλακτικές επιλογές μας. Δεν μας έχουν αφήσει και πολλές. Λες και δε το θέλουν να προοδεύσει ο κόσμος σήμερα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. αχ, αυτές οι εναλλακτικές επιλογές...
      έχεις δίκιο - όλα μοιάζουν μονόδρομος... αλλά είναι;

      Διαγραφή
  4. Καταπληκτικό! Αυτό που μόλις διάβασα είναι ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΟ !!!!!!! Χαίρομαι πολύ που σε βρήκα. Πολύ όμως ....

    ΑπάντησηΔιαγραφή