Πέμπτη 3 Φεβρουαρίου 2011

Η τσούλα

Μεσημεράκι, τα δύο μικρά έχουν προ πολλού γυρίσει από το σχολείο, και φάει, και φύγει (κατά το «ήλθον είδον και απήλθον» εδώ έχουμε το «ήρθα, έφαγα, έφυγα»), και καθόμαστε τρείς ενήλικες στο τραπέζι, μιλώντας περί ανέμων και υδάτων, όταν σκάει μύτη η χεβυμεταλού νεράιδα, ασθμαίνοντας. Γυρνάει σπίτι αργά και κουρασμένη από το σχολείο (το μείον των μουσικών σχολείων της χώρας μας), και τυπικά σωριάζεται στον καναπέ της κουζίνας, ζητώντας ξέπνοα φαϊ. Σπάνια θέλει να μιλήσει για την ημέρα της αυτή την ώρα, είναι κουρασμένη, συχνά θυμωμένη, δεν αντέχει το παραμικρό. Όταν πάω να της πιάσω κουβέντα στη φάση αυτή νιώθω σαν χουντικός που ανακρίνει αντιστασιακό, οπότε έχω πάψει να προσπαθώ.

Αυτή τη φορά ήταν αλλιώς. Ισως η παρέα της (κατά πολύ νεώτερης) φίλης μου στο τραπέζι, ίσως το πρόσφατο του συμβάντος, της έλυσαν τη γλώσσα. Καθώς λοιπόν έτρωγε, και εμείς είμαστε στο τρίτο τέταρτο κρασάκι, μας σκάει το εξής: «σήμερα τσακώθηκα με την τσουλάρα του σχολείου». Σοκ και δέος στο ακροατήριο. Κάτι κάπως κατάπιαμε, όλοι πήγαμε κάτι να πούμε, δεν είπαμε, και μείναμε να την κοιτάζουμε. Νομίζω πως χάρηκε που μας σόκαρε. Στο σπίτι δεν ακούγονται «κακές κουβέντες», αφενός γιατί δεν αρέσουν στη μαμά, αφετέρου γιατί απλά… γιατί έτσι. Κάποτε μικρή άκουσα από κάποιον που εκτιμούσα ότι το να βρίζεις αποτελεί ένδειξη έλλειψης λεξιλογίου. Όταν μεγάλωσα, πάλι, πέρασα μία φάση που καθόμουν και σκεφτόμουν όλα τα διάφορα υβριστικά με τα οποία στολίζουμε τους γύρω μας όταν κάνουν ή λένε πράγματα που δεν μας αρέσουν, και κατέληξα σε συμπεράσματα που δεν μου επέτρεπαν πλέον παρά να είμαι πολύ συνειδητή στο τι λέω. Δεν είναι ότι δεν βρίζω ή δεν κακοχαρακτηρίζω. Αλλά τόσο η φάση που πέρασα (η εμβάθυνση στη σημασιολογία του «γαϊδουριού», του «μαλάκα», κτλ) όσο και η θητεία μου ως φεμινίστρια δεν μου επιτρέπεουν να κακοχαρακτηρίσω μία άλλη γυναίκα για τη σεξουαλική της συμπεριφορά. Η αλληλεγγύη που νιώθω για τις άλλες γυναίκες και η πεποίθησή μου ότι όλοι οι άνθρωποι (ασχέτως φύλου) έχουμε δικαίωμα σε μία πλούσια και υγιή σεξουαλική ζωή, με κάνει να νιώθω άσχημα όταν μία άλλη γυναίκα αποκαλείται από κάποιον (ή κάποιαν) «τσούλα», «πουτάνα», κτλ. Αυθόρμητα θέλω να την υπερασπιστώ!

Όταν συνήλθα από το σοκ, ρώτησα «τι εννοείς τσούλα; Τι κάνει δηλαδή;» «την πέφτει σε όλα τα αγόρια του σχολείου!» «ε, και τι το κακό έχει αυτό;» (ηλίθια ερώτηση, αλλά την έκανα) «δεν καταλαβαίνεις τίποτα ρε μαμά!» (το σωστό να λέγεται) Εκεί τα βρόντηξε κι έφυγε.

Στενοχωρήθηκα πολύ. Και κάθισα και σκέφτηκα, αφενός το πόσο αλλοτριώνονται τα κορίτσια και φτάνουν να αλληλοχαρακτηρίζονται με όρους που ουσιαστικά βολεύουν τα αγόρια, και αφετέρου το πόση ανασφάλεια μπορεί να νιώθει ένα κορίτσι που δεν είναι του τύπου της να «την πέσει» σε ένα αγόρι σε σχέση με ένα άλλο κορίτσι που έχει αυτό το θάρρος… Και αντίστοιχα το πόση ανασφάλεια μπορεί να έχει ένα κορίτσι που «την πέφτει σε όλα τα αγόρια του σχολείου», πόση ανάγκη από επιβεβαίωση μπορεί να έχει…

Αργότερα με πλησίασε κάτι να μου πει. Ημουν καταστενοχωρημένη, και της το είπα. «Α, για την Κ.», μου λέει. «Ποια;» (τώρα η «τσουλάρα» είχε αποκτήσει όνομα - αναθάρρησα). Μου εξήγησε. Της εξήγησα κι εγώ ότι είναι άδικο να χρησιμοποιεί χαρακτηρισμούς που χρησιμοποιούν τ’ αγόρια για να κακοχαρακτηρίσουν τα κορίτσια που έχουν τη δική τους (αρσενική) συμπεριφορά. «Μα και τ’ αγόρια τα λέμε τσούλες!» μου αντιγύρισε. Με αποστόμωσε, αλλά είχα κι άλλα να της πω. «Και γιατί νομίζεις πως κάποιος την πέφτει σε όλους ή όλες δεξιά κι αριστερά;» «Εντάξει, γιατί νιώθει ανασφαλής!» Θύμωσε. Κατάλαβα πως κι εκείνη έτσι ένιωθε, αλλά δεν ήθελε να το παραδεχτεί. Πήγα να την αγκαλιάσω, αλλά τραβήχτηκε.

Συζητώντας την επομένη με μία φίλη, μαμά εικοσάχρονης σήμερα, μου επιβεβαίωσε πολλές από τις σκέψεις μου (που εξέθεσα παραπάνω). Μία μέρα και η δική της κόρη (σε παρόμοια ηλικία) της δήλωσε ότι «δεν είμαι ούτε τσούλα ούτε καργιόλα», και μετά από αντίστοιχο δικό της σοκ (της μαμάς, ενννοώ), η κόρη της εξήγησε τη σημασιολογία των όρων, καθώς και την τρέχουσα χρήση τους… Μιλήσαμε για το ρόλο των αγοριών στη σημερινή κοινωνία, που στην ουσία έχουν χάσει τον ρόλο και τον προσανατολισμό τους ως αρσενικά, δίνοντας αρνητικά ή αντιφατικά μηνύματα στα κορίτσια, και το πώς γι αυτό ευθύνονται οι υπερπροστατευτικές μαμάδες που δεν αφήνουν τ’ αγόρια τους να μεγαλώσουν… Κάτι που, λέω εγώ, συμβαίνει χρόνια τώρα, δεν είναι σημερινό φαινόμενο!

Παλιές πληγές! Και ασκοί του Αιόλου, που άμα τους ανοίξεις σε παίρνουν και σε πάνε μια σε απόγνωση και μαύρη απελπισία, και μια σε ουτοπικά ευχολόγια… Μέσα στη διαπραγμάτευση μεταξύ των δύο αυτών άκρων ζούμε με τις κόρες και τους γιούς μας την καθημερινότητά μας, προσπαθώντας να είμαστε όσο το δυνατόν συνεπείς με τις αξίες μας.



8 σχόλια:

  1. Γέλασα με το κλασσικό μεσημεριανό !! Κανόνας πια δεν ρωτάμε (μέχρι και σε σεμινάριο μας...το απαγόρευσαν !!)
    Αυτό με τα μουσικά σχολεία μέγα θέμα...ειδικά για όσα παιδιά ....κάνουν μουσική !!!! (Άλλη ώρα όμως)
    Για το υπόλοιπο ...το σημαντικότερο να κρατιέται ανοιχτός ο διάλογος ....για να μπορείς με ..τέχνη μεγάλη(χαχα) να λές τις σκέψεις σου,και τις αλήθειες σου χωρίς φόβο ,και που να είσαι απολύτως σίγουρη πιάνουν τόπο !!
    Το μεγαλύτερο κακό κάνουν οι φοβισμένοι γονείς νομίζω ,που δεν τολμούν να υπερασπιστούν τις αξίες τους,και χάνουν τα παιδιά τους χωρίς να το καταλάβουν.
    Καλή δύναμη εφηβομάννα !!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. σ' ευχαριστώ, συνονόματη!
    ... για τα μουσικά σχολεία, είναι καλά από πολλές απόψεις, πίστεψέ με, αλλά αυτά τα 9ωρα και το 10ωρο, δεν παλεύονται!!!
    τις αλήθειες μου δεν φοβάμαι καθόλου να τις πω (σάμπως έχω και τίποτα άλλο να δώσω στα παιδιά μου;) αλλά για το κατά πόσο πιάνουν τόπο... θα δείξει!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Έχω πλέον καταλήξει, όπως και εσύ, ότι όταν χαρακτηρίζεις κάποιον (και συνήθως υποτιμητικά)απλά τον εαυτό σου προδίδεις/καταδίδεις. Τα σχόλια και τα λόγια μας μας επιστρέφονται.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Καλώς σε βρήκα!
    Υπέροχο κείμενο, άψογο και του-δε-ποϊντ!
    Έμεινα στην πρλοταση "...το ρόλο των αγοριών στη σημερινή κοινωνία, που στην ουσία έχουν χάσει τον ρόλο και τον προσανατολισμό τους ως αρσενικά, δίνοντας αρνητικά ή αντιφατικά μηνύματα στα κορίτσια, και το πώς γι αυτό ευθύνονται οι υπερπροστατευτικές μαμάδες που δεν αφήνουν τ’ αγόρια τους να μεγαλώσουν…"

    και σκέφτηκα πόσο κακό κάνουμε εμείς οι γυναίκες προσπαθώντας να αντικαταστήσουμε (να το πω;) τον άντρα μας με το γιο μας. Γιατί περί αυτού πρόκειται δυστυχώς.

    Μόλις οι Ελληνίδες μανάδες το χωνέψουν αυτό και ψάξουν να βρουν την επιβεβαίωση που τους λείπει αλλού (προς ταμέσα τους, ας πούμε!) πιστεύω ότι αυτή η κοινωνία θα γίνει πιο ισότιμη και για τα νέα κορίτσια και για τα νέα αγόρια που μεγαλώνουν με λανθασμένα πρότυπα περί της υγιούς σχέσης μεταξύ των.

    Την καλημέρα μου!
    mama35+

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Μεγάλο θέμα ο ρόλος των αγοριών/ανδρών και ο ρόλος των μητέρων... Ο γιος μου είναι ακόμα μόλις 5,5 αλλά η ταυτότητα του φύλου διαμορφώνεται πολύ πριν πάρουμε καν χαμπάρι εμείς. Ως μαμά του, μπορώ μόνο να ελπίζω ότι θα έχω το κουράγιο και την αγάπη να τον αφήνω να μεγαλώνει κάθε φορά από λίγο στο αντίστοιχο στάδιο,μαθαίνοντάς του τον σεβασμό για τον εαυτό του αλλά και το άλλο φύλο και δείχνοντάς του τη δική μας σχέση, των γονιών του. Η κοινωνία και ο μικρόκοσμος του σχολείου έχουν φυσικά τη δική τους δυναμική και τα μικρά μας πρέπει να βρουν την ισορροπία τους.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. @efal: συμφωνώ μαζί σου... είναι τόοοοσο συχνό το φαινόμενο να προσπαθεί να αντικαταστήσει μία γυναίκα τον άντρα της με το γιό της... και να προβάλει πάνω στις άλλες γυναίκες τη ζήλεια που "θα έπρεπε" να έχει ως προς τον άντρα της στις συντρόφους του γιού της... αυτό το έργο παίζεται πολύ στις αίθουσες!!!
    @Διόνα: η κοινωνία και ο "μικρόκοσμος" του σχολείου σαρώνει και ισοπεδώνει, σε διαβεβαιώ! ίσως όχι στα 5,5, αλλά στις 15,5 σίγουρα! αν μη τι άλλο, αποτελείται από παιδιά των οποίων οι γονείς μπορεί να μην έχουν και τόσο υγιή σχέση

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Έχοντας καταφέρει να δω το πρώτο μου παιδί να ενηλικώνεται, και το δεύτερο να κοντεύει, μπορώ να πω από εμπειρία, ότι οι "αξίες μας πιάνουν τόπο", αλλά όχι με τον τρόπο που θα θέλαμε ίσως.
    Πρώτα τις απορρίπτουν, μετά τις διερευνούν (αλλά κρυφά, για να μη φανερωθεί η άγνοια τους), μετά επιλέγουν και στο τέλος έρχονται, (ευλογιμένη μέρα που το εύχομαι στην κάθε μάνα) και σου λένε, "ξέρεις μαμά, είχες δίκιο".
    Τότε επιστρέφουν, όχι σε σένα, αλλά στον Εαυτό τους.
    Αν έχεις ήδη απελευθερωθεί από την ανάγκη αποδοχής τους, το "έχεις δίκιο" δεν σου λέει απολύτως τίποτε. Σου λέει όμως πολλά ο ώριμος ενήλικας που έχεις ισότιμα απέναντι σου και θαυμάζεις για αυτό που είναι - γιατί είναι δική του κατάκτηση.
    Γιατί, το τι έχεις περάσει εσύ, μέχρι να ενηλικιωθεί αυτό, μόνο εσύ το ξέρεις, ποτέ δεν θα το καταλάβει κανείς άλλος, η διαδρομή μιας μάνας, δεν μοιράζεται πιστεύω (έχω διαπιστώσει) παρά μόνο με τον εαυτό σου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. χμ... εμείς είμαστε στη φάση απόρριψη - διερεύνηση αυτή την εποχή... αλλά δεν βιάζομαι... νομίζω οτι αυτό που μας διδάσκουν καλύτερα τα παιδιά είναι η υπομονή!

    ΑπάντησηΔιαγραφή